Van spinazieshakes naar een ‘healthy environment’

Evidence based ontwerpen

Steeds vaker wordt de WELL Building Standard (IWBI, 2017) gebruikt voor het bouwen van gezonde kantoren en, weliswaar nog mondjesmaat, ook bij het realiseren van woningen. De WELL Building Standard is een op wetenschap gebaseerde bouw- en certificeringsmethodiek waarbij de factoren die van invloed zijn op de gezondheid van de gebruikers centraal staan. Maar misschien wel nog belangrijker, het is ‘evidence-based’, oftewel, gebaseerd op lessen die we hebben geleerd in de praktijk.

Wat we bijna zouden vergeten is dat in de zorg evidence-based ontwerpen al langer een begrip is, dat gelukkig steeds meer wordt toegepast. Door te analyseren welke effecten de fysieke omgeving op de patiënt heeft, kunnen de storende ruimtelijke elementen worden geëlimineerd en de positieve onderdelen worden versterkt. Op deze wijze wordt er in de zorg op basis van evidence-based design (EBD) getracht een ‘healing environment’ te creëren. Over wat een healing environment precies is lijken de meningen nog wat te verschillen, maar iedereen die het begrip hanteert lijkt het in ieder geval eens te zijn met dat een healing environment bijdraagt aan het verminderen van stress (Herweijer-Van Gelder, 2016) en aan het positief beïnvloeden van de psyche (Gross et.al., 1998).

In het beste geval komen jij en ik dus pas in een healing environment te wonen wanneer we een bepaalde zorgvraag ontwikkelen. Dat is eigenlijk een vreemde contradictie; we zijn ons hele leven bezig met onze gezondheid, maar in onze woonomgeving wordt er pas rekening mee houden als het eigenlijk al te laat is. Dit komt echter overeen met de zorgbudgetten, waarvan nog steeds 97% wordt besteed aan genezing en is slechts 3% bestemd voor preventie (Outline Building the Future of Health, 2016). Dat is zonde, want voorkomen immers is beter dan genezen.

Van healing environment naar healthy environment

Maar waarom wordt wonen zónder zorglabel eigenlijk anders benaderd dan wonen mét zorglabel? Hoezo zouden we niet iedere omgeving als een healing environment benaderen? Van de wetenschap kunnen we nog veel leren, zowel binnen als buiten de zorg. Daarom pleit ik graag niet alleen voor een healing environment, maar te starten met íedere omgeving te ontwerpen als een ‘healthy environment’. Een wereld waarin het vastgoed bijdraagt aan onze gezondheid, juist als we nog gezond zijn.

In een ‘healthy environment’ moeten ons bewust zijn van de kracht van de omgeving en hoe wij als mensen deze beleven (De Vos, 2015). Want een healthy environment is een stressvrije omgeving, waarbij het welzijn van de bewoner, patiënt en werknemer centraal staat (Jansen, 2011) en optimaal aansluit bij de behoeften en beleving van de gebruiker, ongeacht de huidige of toekomstige zorgvraag. Zo bouwen we samen aan een hogere levenskwaliteit.

Bronvermelding:

Building The Future of Health (2016), Congress Outline. http://buildingthefutureofhealth.eu/

Gross, R., Sasson, Y., Zarhy, M. & J. Zohar (1998), Healing Environment in Psychiatric Hospital Design. In: General Hospital Psychiatry Journal, mei 1998. Vol. 20, Issue 2, pp. 108-114.

Herweijer-Van Gelder, M.H. (2016), Evidence-Based Design in Nederlandse ziekenhuizen. Ruimtelijke kwaliteiten die van invloed zijn op het welbevinden en de gezondheid van patiënten. Faculteit Bouwkunde (ABE), Technische Universiteit Delft.

International WELL Building Institute (IWBI) (2017), Our Standard. https://www.wellcertified.com/

Jansen, P. (2011), Healing Environment. Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten. In: BNI Intern Magazine. http://www.bni.nl/bni-magazine/magazine/healing-environment.php

Vos, F. de (2015), Gebouwbeleving. Het maken van onderbouwde keuzes. Presentatie op 12 november 2015 van Studio dVO bij LEOXX. https://static.leoxx.nl/pdf/presentatie-fiona-de-vos.pdf/www.studiodvo.com